Aan de noordkant van Amersfoort, ten westen van Vathorst Laakse Tuinen, is de nieuwe woonwijk Bovenduist gepland. Op de uitbreidingslocatie worden naar verwachting 3.300 woningen gerealiseerd, waarvan de bouw waarschijnlijk in 2029 gaat starten. De wijk moet een ‘groenstedelijke woonomgeving’ worden, met een hoge dichtheid aan woningen maar ook veel ruimte voor groen en recreatie. Projectleider Maud Schimmel en strateeg ruimtelijke ontwikkeling Marjolein van Steen vertellen hoe zij op deze plek vorm willen geven aan de principes van Groen Groeit Mee.
"De gemeenteraad heeft in juli 2021 en oktober 2023 besluiten genomen over Bovenduist, dus we staan aan het prille begin van dit traject," vertelt Maud Schimmel, die het project leidt. "We hebben nu de kaders op hoofdlijnen vastgesteld en de opdracht aan landschapsarchitect Bureau Zus verstrekt om een plan te maken waarin alle ambities vorm krijgen. Daarbij hebben we ook de Handreiking Nieuwe Woongebieden van Groen Groeit Mee als instrument meegegeven.”
De tekst gaat verder onder de foto
Veel ambities op een klein stukje grond
Hoe het woongroen en het regionale groen uit de Handreiking vorm gaan krijgen, is dus nog niet bekend, maar duidelijk is wel dat het een flinke puzzel gaat worden. Maud: “Er liggen ook nog andere ambities voor deze wijk, zoals duurzaam energie opwekken, een lage parkeernorm, een groot aantal woningen in een compacte ruimte en veel betaalbare woningen. Daarnaast willen we dat er bij de inrichting van de wijk rekening wordt gehouden met tenminste vijf gidssoorten. Dat zijn diersoorten waarvoor de omgeving wordt ingericht, waardoor ook veel andere diersoorten er goed kunnen leven. Al deze wensen vragen om ruimte binnen en buiten de wijk, dus we zullen creatief moeten zijn in het vinden van oplossingen. Als de planuitwerking er ligt, zou het weleens kunnen gaan schuren. Je kunt nou eenmaal niet overal een tien voor halen en er zullen keuzes moeten worden gemaakt.”
Creatief omgaan met de ruimte
Ook Marjolein van Steen, die zich voornamelijk met het buitengebied van Amersfoort bezighoudt, ziet de uitdaging. “Dit wordt een behoorlijk stedelijke wijk, met veel woningen op een beperkte oppervlakte. Daarom is het in mijn ogen extra belangrijk om veel groen te realiseren. Je wilt in de eerste plaats dat mensen er prettig wonen en daarvoor moeten ze ook naar buiten kunnen. Hoe je dat realiseert, kan uiteindelijk allerlei creatieve vormen krijgen. Denk aan gevels met beplanting en kleine plekken in het groen, zoals een picknickbank in de schaduw of een waterplas waar de hond kan zwemmen. Met dit soort eenvoudige maatregelen kun je mensen een doel geven om naartoe te gaan, waardoor ze in beweging komen en elkaar ontmoeten. Dat is belangrijk voor hun welzijn en het woongenot.
Hoewel Maud de uitwerking van Groen Groeit Mee bij Bureau Zus laat, heeft ze wel ideeën hoe het groen vorm kan krijgen. “We hebben in het plangebied 127,5 hectare tot onze beschikking, waarvan er 93,8 bestemd is voor het wonen. De rest is voor het bedrijventerrein, hockey, de ontsluitingsweg, het westelijke park én voor het creëren van groen. Er ligt al een afspraak om de zone tussen de Zevenhuizerstraat en de wijk Bovenduist landschappelijk in te richten en we willen aan de noordkant van de wijk een goede overgang naar polder Arkemheen realiseren. Al dat landschappelijke groen kan op verschillende manieren de wijk in trekken, waarmee we invulling geven aan de Groene Schakels uit de handreiking: van landschapsgroen tot voordeurgroen. De exacte uitwerking hiervan moet nog komen en we gaan hierover natuurlijk ook nog in gesprek met alle betrokkenen.”
Koppelkansen vanuit de regio
Ook Marjolein ziet mogelijkheden voor ontwikkeling van groen, vooral op haar ‘eigen’ regionale terrein. “Binnen de gemeente Amersfoort zijn we, samen met partners en gemeenten in de omgeving, al op allerlei verschillende plekken bezig met groene ontwikkeling. Deze kunnen we koppelen aan de ontwikkeling van Bovenduist. Denk aan het bruggetje bij de Laak, dat we al jarenlang willen realiseren om het buitengebied toegankelijker te maken, maar waarvan we de financiering tot nu toe niet rond kregen. Nu er zoveel nieuwe potentiële gebruikers vanuit Bovenduist komen, is het logisch om dit voorstel opnieuw op de agenda te zetten. Daarmee geven we ook ‘de gezonde mens’ uit de Handreiking Nieuwe Woongebieden een stimulans.”
Daarnaast biedt de zogenaamde ‘wespentaille’ tussen Bunschoten en Amersfoort kansen. Deze strook buitengebied moet ervoor zorgen dat Amersfoort en Bunschoten niet aan elkaar groeien en herbergt een vliegroute van de kleine zwaan. Marjolein: “We moeten het gebied dus open houden voor vogels, waardoor er alleen vormen van recreatie mogelijk zijn, die een lage impact hebben op de natuur. Denk aan wandelen en fietsen. Dichter tegen de bestaande bebouwing van Vathorst en Hoogland aan kan de ruimte geschikt gemaakt worden voor intensievere vormen van recreatie. Dat zou een zwemplas kunnen zijn, of een grote speeltuin of een klimbos, een plek waar veel mensen een deel van de dag kunnen doorbrengen. Zoiets hebben we nog niet in de directe omgeving van Amersfoort en zou mooi zijn om te ontwikkelen. Zeker als we het toegankelijk kunnen maken vanuit wijken als Bovenduist, zodat bewoners vanuit hun huis op de fiets naar zo’n recreatieplek kunnen.”
De tekst gaat verder onder de foto
Met name onzekerheid over financiering en regionaal groen
Ideeën en wensen zijn er dus genoeg, maar het lastige aan dit traject vindt Maud de onzekerheid. “In de handreiking Groen Groeit Mee worden een aantal richtgetallen genoemd voor ‘woongroen’ binnen de wijk en ‘regionaal groen’ eromheen. Hoewel ik weet dat we hier niet keihard op afgerekend worden, maak ik me toch wel zorgen dat de woningbouw straks door de provincie wordt tegengehouden omdat Groen Groeit Mee niet voldoende is uitgewerkt. Ik verwacht dat het groen binnen de wijk wel een voldoende krijgt, maar op het ‘regionale groen’ in de omgeving, en de nieuwe stad-land zone die gaat ontstaan, heb ik geen directe invloed. Bovendien zijn die gronden niet allemaal in ons bezit en kunnen we dit echt niet allemaal bekostigen vanuit alleen de grondexploitatie. Daar moeten ook andere financieringsbronnen voor komen.”
Dat is een terecht punt, vindt Marjolein, en zij is dan ook op zoek naar financiering vanuit andere projecten, het Rijk, de provincie en de gemeente om dit rond te krijgen. “Hoe dit exact invulling gaat krijgen, weet ik nog niet, maar het zal wel spannend worden. Tegelijkertijd heb ik er, vanuit mijn ervaring als kernteamlid van Groen Groeit Mee, vertrouwen in dat het goed gaat komen. Amersfoort heeft van oudsher een groen hart en heeft Groen Groeit Mee dan ook omarmd. Onze inwoners en bestuurders hebben veel prioriteit gegeven aan groene ontwikkelingen. Dat zagen we twintig jaar geleden al in ons beleid ‘Groenblauwe structuur’ en dat komt terug in verschillende mooie gebieden, zoals Over de Laak, Bloeidaal en De Schammer. Recreatie is van niemand; er is geen overheid die direct verantwoordelijk is voor het thema. En toch denk ik dat het een heel belangrijk aspect is dat waarde heeft; voor gezondheid, arbeidsproductiviteit en heel veel andere thema’s. Ik ben blij dat er binnen het programma Groen Groeit Mee juist ook veel aandacht is voor recreatie en dan met name voor recreatie in het groen.”
Neem Groen Groeit Mee zo vroeg mogelijk mee
Ook Maud denkt dat het waardevol is om in de beginfase al veel aandacht te besteden aan Groen Groeit Mee. “Door de Omgevingsverordening en de Handreiking staat het onderwerp echt op het vizier. Als het niet benoemd wordt, komt het er misschien ook niet. De vraag is alleen hoe strikt ons plan getoetst gaat worden en wat de provincie goed genoeg vindt. Ik verwacht dat uit het eerste ontwerp al gaat blijken dat we niet alle ambities van de gemeenteraad kunnen halen en dan is het de vraag welke keuzes onze bestuurders gaan maken.”
Het komende jaar wordt het ontwikkelkader opgesteld, waarin alle eisen zoals de gidssoorten, de parkeernorm, het aantal woningen en Groen Groeit Mee verder worden uitgewerkt. Parallel daaraan wordt de milieueffectrapportage opgesteld. Daarna kunnen de Ruimtelijke Ordening procedures worden opgestart en deelplannen worden uitgewerkt. Als alles goed gaat, start de bouw in 2029. Eén ding is zeker: als het gebied Bovenduist er straks ligt, dan weet Maud bij elke stoeptegel welke discussie erover is gevoerd. “Zo’n woningbouwontwikkeling is een lang traject dat bloed, zweet en tranen kost. Maar als het uiteindelijk is gerealiseerd, is het resultaat van mijn werk heel tastbaar en daar kan ik enorm van genieten.”
Meer informatie en contact
Wil je meer weten over hoe gemeente Amersfoort aan de slag gaat met de Handreiking Nieuwe Woongebieden van Groen Groeit Mee? Neem dan contact op met:
Gemeente Amersfoort
Maud Schimmel
mdh.Schimmel@amersfoort.nl
Gemeente Amersfoort
Marjolein van Steen
ma.vansteen@amersfoort.nl
