Zeist geeft jongeren een stem bij ontwerp Kromme Rijn Linie Landschap

“Wat vinden jullie, de jeugd, belangrijk voor de ontwikkeling van het Kromme Rijn Linie Landschap tussen Zeist en Bunnik? Hoe kunnen we in dit gebied de natuur versterken, meer mogelijkheden voor recreatie creëren en tegelijkertijd boeren een toekomstperspectief bieden? Stel je voor dat jij over twintig jaar hier woont met je gezin!” Met deze uitdagende vraag gingen negentig leerlingen van het Technasium van KSG De Breul eind 2024 aan de slag met een Jongerenvisie voor het Zeister deel van het Kromme Rijn Linie Landschap. 

Lees ook: Interview met de winnende leerlingen

De tekst gaat verder onder de foto

Kaart van het Zeister deel van het Kromme Rijn Linie Landschap
Afbeelding 1 | Deze kaart laat het Zeister gedeelte van het Kromme Rijn Linie Landschap zien.

Onder begeleiding van Jaco Scheer van De Breul en projectleider Daan Bleichrodt van gemeente Zeist werkten de leerlingen twaalf weken lang aan hun plannen. Het resultaat: 24 creatieve en uitvoerbare ideeën die op 27 november werden gepresenteerd in congrescentrum Antropia. Binnenkort plaatsen we een interview met de prijswinnende groepjes!

De generatie van de toekomst bepaalt de toekomst

“Het Kromme Rijn Linie Landschap is een uniek gebied van ongeveer 4.000 hectare tussen Zeist, Utrecht, Nieuwegein, Houten en Bunnik,” vertelt Daan. “Het bevat onder meer groengebieden als Amelisweerd, Fort Vechten en Nieuw Wulven, en is niet voor niets een voorbeeldgebied van Groen Groeit Mee. De bevolking groeit hier enorm snel en we willen er met onze samenwerkingspartners voor zorgen dat het groen volwaardig met de bebouwing meegroeit. We denken hier in het participatietraject veel over na met grondeigenaren, landbouwers, omwonenden en actiegroepen, maar ik miste de stem van jongeren. Wat mij betreft moeten zij een grote stem krijgen als het over de toekomst gaat.”  

Jaco Scheer, technator bij De Breul, zag direct de waarde van deze opdracht. “Bij ons technasium werken de leerlingen aan echte maatschappelijke vraagstukken,” legt hij uit. “Ze hebben opdrachtgevers, moeten op onderzoek uit, bouwen maquettes en maken kaarten. Hoe mooi is het als ze kunnen werken aan iets wat letterlijk in hun achtertuin speelt?” Voor deze opdracht zette Jaco, samen met zijn collega’s, vier klassen op MAVO-, HAVO- én VWO-niveau aan het werk. “De leerlingen moesten hierdoor niet alleen binnen hun eigen klas samenwerken, maar ook met leerlingen uit andere klassen en op verschillende niveaus. Dat is uit het leven gegrepen.” 

De tekst gaat verder onder de foto

Jaco Scheer (in groene trui) bespreekt met leerlingen hun plan
Jaco Scheer (derde van links, in groene trui) bespreekt met leerlingen hun plan.

Natuurgebieden behouden

Om de opdracht behapbaar te maken, maakten de leerlingen een keuze uit zes thema’s: biodiversiteit, mobiliteit, recreatie, klimaatadaptatie, voeding en duurzame energieopwekking. Daarna mochten ze per thema een gebied claimen en aan elkaar uitleggen waarom zij dat specifieke gebied wilden. “Dat leverde hilarische, maar ook scherpe argumenten op,” herinnert Jaco zich. “Zo zei een groepje: ‘Wij willen het stuk langs de Koelaan, want we willen niet dat daar huizen gebouwd worden. Als dat gebeurt, worden Bunnik en Zeist één grote gemeente en wij willen het natuurgebied ertussen behouden.’ Voor het eindrapport naar de gemeente Zeist is dat waardevol.”

Daan kan dit bevestigen. “Zo’n uitspraak laat het perspectief van de jongeren zien en geeft aan dat zij die groene open ruimte belangrijk vinden. Het jongerenperspectief krijgt een belangrijke plek in het rapport van gemeente Zeist over het Zeister deel van het Kromme Rijn Linie Landschap dat volgend jaar juni naar de gemeenteraad gaat.” 

Het jongerenperspectief is één van de vijf perspectieven die voor het Kromme Linie Landschap worden vastgesteld en heeft een adviserende functie. Daan: “Dit betekent dat we niet per se alle adviezen direct opvolgen, maar wel uitleggen aan jongeren waarom we sommige dingen wel doen en andere niet. Uiteindelijk neemt de gemeenteraad op basis van dit rapport beslissingen over de toekomst van het gebied.” Door dit project hebben de jongeren daarin ook een belangrijke stem gekregen.

De tekst gaat verder onder de foto

Daan Bleichrodt spreekt vanaf het podium het publiek toe
Daan Bleichrodt spreekt het publiek toe.

Maquettes, kaarten en presentaties

Met hun gekozen thema’s en gebieden op zak, doken de leerlingen in het uitwerken van maquettes, kaarten en presentaties. Tussentijds kregen ze feedback van experts tijdens een speciaal symposium. “Dit hielp hen om hun ideeën concreter te maken, maar ook om te leren hoe je iets aantrekkelijk presenteert,” aldus Jaco. Het harde werk mondde uit in 24 uitgewerkte visies, compleet met schaalmodellen en een manifest per thema, waarin de jongeren hun belangrijkste aanbevelingen vastlegden.

De samenwerking tussen de gemeente en het technasium verliep soepel, mede doordat de school veel werk uit handen nam. “De intensieve afstemming was vooral aan het begin, toen we de opdracht samen uitschreven,” legt Jaco uit. “Daarna lag het meeste werk bij ons op school, waar we de leerlingen begeleidden. We vonden het heel belangrijk dat alle ideeën bruikbaar zouden zijn en naadloos op elkaar zouden aansluiten. Daarom zijn alle kaarten op dezelfde schaal gemaakt en hebben de leerlingen hun ideeën uiteindelijk met elkaar geïntegreerd.”

Groene windmolens en een Zara

Op 27 november zijn alle ideeën gepresenteerd tijdens het eindcongres in Antropia, waar docenten, beleidsmakers, grondeigenaren en agrariërs aanwezig waren om het resultaat te bewonderen. Ook kregen de leerlingen ter plekke de opdracht om hun ideeën met 24 plannen samen te voegen tot vier integrale kaarten van het gebied. Een bruikbaar product voor de gemeente én nog een kans voor de leerlingen om zich in elkaars perspectief te verdiepen. “Een mooie bijvangst is dat de ouders ook bij het congres waren,” lacht Daan. “Vaak heeft deze groep geen tijd voor participatietrajecten, maar nu moesten ze wel, omdat hun kinderen betrokken waren.”

Tijdens het eindcongres sprongen er verschillende creatieve ideeën uit, zoals met planten beklede windmolens. Een ander groepje viel op door hun ondernemerschap: zij deelden sap uit van een lokale fruitteler om hun plannen te promoten. Weer een ander groepje zag geen toekomst voor zich zonder Zara-winkel in de buurt. Dan hoefden mensen immers niet meer naar Utrecht te reizen en werd een hoop CO2 bespaard.

De tekst gaat verder onder de foto

Leerlingen vertellen bezoekers over hun plannen
Leerlingen vertellen bezoekers over hun plannen.

Kijk breder dan je eigen thema

“Het mooie van de jeugd is dat ze veel breder kijken dan mensen die al jaren in de ruimtelijke ontwikkeling werken,” zegt Daan. “Ze denken niet alleen aan natuur of economie, maar houden ook serieus rekening met recreatiebehoeften. Daarnaast merk je dat, wanneer jongeren actie ondernemen, hun bezorgdheid over de toekomst afneemt. Ze voelen zich gerustgesteld en empowered als ze echt iets kunnen betekenen. Ik hoop dat beleidsmakers en stakeholders tijdens het congres niet alleen naar de ideeën kijken, maar ook zelf jongeren actief gaan betrekken. Het zal niet altijd overeenkomen met hun eigen standpunten, maar dat maakt de vraag des te relevanter: welke stem moet zwaarder wegen?” 

En Jaco? Die staat te trappelen om de toekomstige opdrachten binnen KSG De Breul vorm te geven. Zijn oproep: “Mocht iemand dit lezen en een echt serieus vraagstuk hebben: neem contact met me op!”

Meer informatie en contact

Daan Bleichrodt
Gemeente Zeist
d.bleichrodt@zeist.nl
LinkedIn externe link

Jaco Scheer
Technator en contactpersoon voor nieuwe technasiumopdrachten
KSG De Breul
J.Scheer@de-breul.nl
06 4564 1079