Zijn de ANWB en Groen Groeit Mee de perfecte combinatie? Als het gaat over de ambities die we hebben op het gebied van recreatie, lijkt het er wel op. We spraken ANWB-regiomanager Peter Leonhart over hoe hij aankijkt tegen het programma Groen Groeit Mee, wat de ANWB doet op het gebied van recreatie en hoe ze opkomt voor de recreant en de groene ruimte in Nederland.
De ANWB behartigt de belangen van zo’n vijf miljoen leden als het gaat om mobiliteit, verkeersveiligheid, recreatie en toerisme. Het motto van de ANWB: iedereen in Nederland moet zorgeloos en met plezier onderweg kunnen zijn en tegelijkertijd in een duurzame samenleving kunnen leven.
De tekst gaat verder onder de foto
“Met dit aantal leden, bijna eenderde van Nederland, hebben we een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid,” vertelt Peter Leonhart. Als belangenbehartiger voor de regio’s Utrecht, Overijssel en Gelderland, zit hij veel aan tafel met gemeenten en provincies. Ook spreekt hij vaak met vervoersorganisaties, natuurbeheerders, toerisme- en milieuorganisaties. “Iedere overheid en belangenorganisatie ontwikkelt beleid op de eigen gebieden,” beschrijft hij. “De één richt zich sterk op verkeersveiligheid terwijl de ander zich bekommert om biodiversiteit of de vogelstand. En wij vinden het weer belangrijk dat de beleidsmaatregelen die genomen worden als het gaat om recreatie, zowel mensen als natuur ten goede komen. Daarom denken we waar mogelijk mee en doen we suggesties die hierbij helpen. Dit doen we op basis van ledenonderzoeken die richting geven aan de inbreng van de ANWB.”
Recreatie in de buitenlucht is een speerpunt van de ANWB. Peter: “Logisch, daar ligt als fietsvereniging ook onze oorsprong. Voor de fysieke en mentale gezondheid van de mens is het van groot belang dat we genoeg ruimte hebben om naar buiten te gaan. Of je nu naar een recreatieterrein gaat of liever door de natuur struint, je moet tot rust kunnen komen en kunnen genieten van de buitenlucht. Net als Groen Groeit Mee hebben wij een grote ambitie om hierin te voorzien. Daarom zijn we ook met elkaar in gesprek, om te kijken hoe we elkaar op dit terrein kunnen versterken.”
Onderzoek ANWB: Meer ruimte nodig voor recreatie
Begin 2023 deed de ANWB onderzoek naar de ruimte die beschikbaar is voor inwoners voor recreatie in het groen. De resultaten liegen er niet om. Om te voldoen aan de Europese norm dat er tot 2030 geen nettoverlies aan groene stedelijke ruimte mag optreden, moet er in Nederland maar liefst 27.000 hectare groen beleefbaar landschap bij komen en tot 2050 gaat het zelfs om 63.000 hectare. “Dat is zo’n beetje tweederde van de Veluwe,” beschrijft Peter. “Overheden moeten in hun ruimtelijke plannen dan ook flink aan de bak om deze ruimte te kunnen creëren."
Peter en zijn collega’s presenteren het rapport nu bij zoveel mogelijk overheden, gremia en belangenorganisaties om het bewustzijn te vergroten. “Je merkt dat zo’n onderzoek met harde data en cijfers helpt. Hoewel iedereen eigenlijk wel weet dat de bevolking groeit en er dus meer ruimte voor recreatie moet komen, voelen we ons als ANWB toch vaak een roepende in de woestijn. Nu is er een onderzoek waar we naar kunnen verwijzen. Op die manier helpen we ook beleidsmakers om de boodschap in hun organisatie kracht bij te zetten.”
Data en cijfers zetten boodschap ANWB kracht bij
Vanuit Groen Groeit Mee wordt met belangstelling naar de cijfers en data van de ANWB gekeken. Zo beschikt de organisatie over gedetailleerde informatie op het gebied van verkeersdoorstroming, file-informatie en verkeersveiligheid, maar ook een ledenpanel van 18.000 mensen. Hiermee kunnen ruimtelijke vraagstukken heel pragmatisch worden onderzocht. Zo deed de ANWB tijdens de Coronapandemie een peiling naar de druktebeleving op de Veluwe, omdat er veel werd geklaagd over de toenemende recreatie in het gebied. Delen van de Veluwe dreigden te worden afgesloten voor het publiek. Uit het ledenpanel bleek echter dat de drukte vooral werd ervaren rondom parkeerplaatsen en meteen minder werd als mensen het bos in liepen. Deze nuance heeft de beheerders geholpen om gerichte maatregelen te nemen.
Integraal naar ruimtelijke opgaven kijken
De ambitie van de ANWB om meer ruimte voor recreatie te creëren, komt overeen met de groene waarde ‘toegankelijk groen’ uit het pact van Groen Groeit Mee. Ook in de andere groene waarden ‘veerkrachtige natuur’, ‘beleefbaar landschap’, ‘zichtbaar water’ en ‘duurzame landbouw’ herkent Peter de ambities van de ANWB. “Het gaat erom dat we alles in samenhang bekijken,” vertelt hij. “Helaas zijn er nog altijd veel overheden die sectoraal met thema’s als woningbouw, klimaat, infrastructuur en landbouw omgaan. Dit betekent dat ze min of meer voor één specifiek doel gaan, bijvoorbeeld het bouwen van een nieuwe woonwijk, zonder naar de andere belangen in het gebied te kijken. Dat is zonde. Er spelen op dit moment zoveel ruimteclaims, dat je veel oplossingen samen kunt pakken. Dat kost dan relatief veel minder dan als je dit allemaal apart aanpakt, plus je kunt rekening houden met wat er voor de andere opgaven nodig is.”
Net als Groen Groeit Mee pleit de ANWB er dus voor dat alle ruimtelijke claims van het begin af aan in projectplannen worden betrokken. En de meeste gemeenten staan hier zeker voor open, maar moeten er soms wel even bewust van worden gemaakt, merkt Peter op.
De tekst gaat verder onder de foto
Gebruikmaken van bestaande natuur
Of alleen het meegroeien van groen met de woningbouw voldoende is om alle benodigde recreatiegroen te creëren, betwijfelt Peter. “Ik denk dat we ook gebruik moeten maken van de natuur die er al is,” vertelt hij. “Kijk je bijvoorbeeld naar de uiterwaarden rondom de Nederlandse rivieren, dan bieden deze de ideale kans om mensen in de natuur te laten recreëren. De uiterwaarden liggen vaak dichtbij bewoond gebied en beschikken over prachtige natuur, maar zijn nu voor een groot deel ontoegankelijk voor het publiek. Als we hier delen van zouden openstellen, dan zou een deel van het ruimteprobleem voor recreatie al opgelost zijn.”
Je zou denken dat deze visie op veel weerstand stuit bij natuurbeherende organisaties, maar wat Peter merkt is dat in gesprek blijven met elkaar een belangrijke voorwaarde is om samen verder te komen. “Het gaat erom dat we de recreatiedruk op bestaande, beschermde natuur verminderen door mensen meer te spreiden over andere groene ruimte. Daarnaast steunen we als ANWB de ambitie van Rijk en natuurorganisaties om het Natuurnetwerk te voltooien.”
Beleefbaar groen en echte natuur vloeien in elkaar over in uiterwaarden. Ook daarom neemt de ANWB samen met andere maatschappelijke organisaties deel aan een project van het Wereld Natuur Fonds, dat nieuwe natuur in uiterwaarden wil gaan creëren. “De kracht van dit project is dat we naar de gezamenlijke belangen én de verschillen durven kijken,” vertelt Peter. “We hebben bijvoorbeeld afgesproken dat er geen concessies worden gedaan op het gebied van waterveiligheid, maar dat we over de groene ruimte kunnen praten. Zo bespreken we bijvoorbeeld welke stukken van de natuur kwetsbaar zijn en moeten worden afgesloten voor de mens en welke stukken kunnen worden opengesteld voor het publiek. Het gevoel van gezamenlijkheid maakt dit project heel sterk. Als dit goed van de grond komt, kunnen we hiermee iets neerzetten waar heel Nederland van profiteert!”
Contact
Wil je meer weten over de ambities van de ANWB? Neem contact op met:
Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB
Peter Leonhart
Regiomanager Public Affairs
pleonhart@anwb.nl
ANWB tekent als 40e organisatie het Groen Groeit Mee Pact
Op 18 december 2023 tekende Marjon Kaper, directeur People & Community van de ANWB, namens haar organisatie het Groen Groeit Mee Pact. Daarmee onderschrijft ANWB als 40e organisatie de Groen Groeit Mee ambitie om bij alle ruimtelijke plannen en gebiedsontwikkelingen, de ontwikkeling van (recreatief) groen en water evenwichtig en volwaardig te laten meegroeien. Samen met inwoners en alle betrokken partners zorgen we zo voor een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving in de Utrechtse regio.
Je lees hier het volledige nieuwsbericht.
